مرطوب کننده و آبرسان

محصولاتی که به عنوان مرطوب کننده استفاده می شوند، می توانند به تسکین و ترمیم پوست های خشک، حساس و تحریک شده کمک کنند. استفاده از محصولات متنوعی که دارای خاصیت مرطوب کنندگی است در حقیقت یک بخش ضروری از روتین مراقبت از پوست محسوب می شود. مرطوب کننده ها به حفظ رطوبت پوست شما کمک نموده و از پوست شما در برابر آسیب های محیطی محافظت می کند.

اگر به طور مداوم از  خشکی پوست خود شکایت می کنید، یک مرطوب‌کننده سبک روزانه که مملو از ترکیبات مرطوب‌کننده مانند نیاسینامید یا اسید هیالورونیک است، می تواند احساس بهتری برای شما ایجاد کند. اما با وجود تعداد زیادی از انواع مرطوب‌کننده‌ها در بازار، چگونه می‌توان محصول بهتری را انتخاب کرد؟  کدامیک  از این محصولات با پوست شما سازگاری بیشتری دارد؟ آیا مرطوب کننده و آبرسان گران تر به معنی کیفیت بالای محصول مورد نظر است؟

مرطوب کننده چیست؟

قبل از هر کاری بهتر است با تعریف محصولاتی که به عنوان مرطوب کننده پوست شناخته می شوند، آشنا شویم. مرطوب کننده ها یکی از اجزای اصلی برنامه های مراقبت روزانه از پوست هستند که مانع کاهش آب لایه اپیدرم پوست می شوند. استفاده از انواع مختلفی از محصولات رطوبت ساز و آب رسان بخش مهمی از استراتژی تخصصی حفاظت از سلامت پوست و درمان درماتوزهای مختلف است.

افرادی که همواره با خشکی پوست دست و پنچه نرم می کنند در حقیقت درگیر اختلال عملکرد سد پوستی مانند اختلالات آتوپیک هستند. مرطوب کننده ها شقاق‌های کوچک پوست را می‌پوشانند و یک لایه محافظ و تسکین‌دهنده بر روی آن ایجاد می‌کنند که موجب حفاظت پوست در برابر اصطکاک و عوامل محیطی می شود. علاوه بر این، استفاده از مرطوب‌کننده سبب پر شدن فضاهای بین سلول‌های پوستی می گردند که در لایه‌برداری از بین رفته است. در نتیجه توانایی لایه‌های لیپیدی بین سلولی را برای جذب، حفظ و توزیع مجدد آب بازیابی کرده و سطح پوست را صاف می‌کند.

تفاوت مرطوب کننده با نرم کننده

محصولات آرایشی و بهداشتی که دارای خاصیت مرطوب‌کنندگی و یا نرم‌کننده هستند، غالبا توسط افراد مختلف مترادف و مشابه یکدیگر در نظر گرفته می‌شوند. در واقع باید گفت، پوست به عنوان یک مانع عمل می کند و از بافت های زیرین در برابر خشک شدن، عفونت، استرس مکانیکی و تحریکات شیمیایی محافظت می کند. اختلال در عملکرد این بخش سطحی بدن منجر به افزایش از دست دادن آب توسط ترانس اپیدرمی می شود.

آب از لایه های عمیق تر اپیدرم به سمت بالا حرکت می کند تا سلول های لایه شاخی را هیدراته کند، که در نهایت به خاطر اثر تبخیر از بین می رود که باعث خشکی پوست می شود. مرطوب‌کننده‌ها سد پوست و غشای فعال آن را بهبود بخشیده و  یکپارچگی و ظاهر پوست را حفظ می‌کنند. به عبارت دیگر این مواد آبرسانی پوست را بهبود می‌بخشند و محتوای آب، لایه شاخی پوست را با تامین مستقیم آب از فاز آبی خود به پوست و افزایش انسداد برای کاهش از دست دادن آب ترانس اپیدرمی، افزایش می‌دهند.

نرم‌کننده‌ها عمدتاً از انواع لیپیدها، مواد روغنی و چربی ها تشکیل شده‌اند که شکاف‌های خوشه‌ای بین قرنیه‌ای را پر می‌کنند تا از این طریق رطوبت، صافی، نرمی و انعطاف‌پذیری پوست را افزایش دهند. نرم‌کننده‌ها عمدتاً بر پایه روغن هستند که با ایجاد یک سد آبگریز بر روی پوست و جلوگیری از هدررفت آب ترانس اپیدرمی، وظیفه حفظ محتوای آب پوست را دارند. محصولات آرایشی و بهداشتی با خاصیت نرم کنندگی مولکول های آب در بین سلول ها و داخل اپیدرم را به دام می اندازند و به این ترتیب لطافت و نرمی را برای پوست شما به ارمغان می آورد.

چرا به مرطوب کننده نیاز داریم؟

پوست خشک و پر از لک و جوش ممکن است عزت نفس شما را کاهش دهد و در نتیجه ارتباطتان را با اطرافیان محدود نماید. فراموش نکنید که زیبایی و جوانی دو عاملی هستند که همه مردم دنیا همواره به دنبال آن بوده اند و این عوامل در ابعاد زندگی فردی و اجتماعی تاثیر بسزایی داشته است. مرطوب کننده ها معمولا برای کاهش خطوط ریز، صاف کردن و آبرسانی پوست استفاده می شوند تا از این طریق زندگی اجتماعی، رضایت روانی و کیفیت زندگی افراد مختلف را بهبود بخشند.

علاوه بر این، استفاده از مرطوب‌کننده‌ها احساس خشکی و ناراحتی های پوستی همچون گرفتگی، درد، خارش، گزگز و…  را کاهش می دهد. این محصولات چرخه خشکی پوست را قطع نموده و باعث شادابی و صافی پوست می شوند.

 فواید مرطوب‌کننده ها برای پوست

مرطوب کننده های پوست نه تنها به صورت غیرفعال بر روی سطح پوست باقی می مانند، بلکه برای تأثیرگذاری بهتر بر ساختار و عملکرد پوست به لایه های عیمق آن نیز نفوذ می کنند. این مواد آرایشی و بهداشتی علاوه بر مرطوب‌نمودن پوست، فواید متعددی نیز دارند که  برخی از این عملکردها به شرح زیر است:

·        خاصیت ضد التهابی

برخی از ترکیبات محصولات مرطوب کننده مانند گلیسیرتینیک اسید، پالمیتول-اتانول آمین، تلمستئین، ویتیس وینیفرا دارای خواص ضدالتهابی هستند . این عناصر از طریق مکانیسم های مختلف مانند مسدود کردن فعالیت سیکلواکسیژناز و همچنین کاهش فعالیت سیکلواکسیژناز موجب تولید پروستانوئیدها می شوند که خاصیت ضدالتهابی دارند.

·        ضد خارش  و ضد حساسیت

مرطوب‌کننده‌های مبتنی بر آب، اثر خنک‌کنندگی بر روی سطح پوست ایجاد می‌کنند و برخی دیگر ممکن است حاوی منتول باشند که علائم خارش، بروز حساسیت و علائم اگزما را کاهش می‌دهند.

·        آنتی بیوتیک

روغن‌های معدنی استفاده شده در کرم های مرطوب کننده دارای خواص ضدمیتوتیک اپیدرمی با درجه پایین هستند. این روغن ها در راستای درمان درماتوزها با افزایش فعالیت میتوزی اپیدرمی مانند پسوریازیس نقش موثری را ایفا می کنند. در نتیجه سطح پوست را عاری از مواد بیماری زا نموده و اسید هیالورونیک موجود در این محصولات  باعث تسریع بهبود زخم می شود.

چگونه مرطوب کننده مناسب انتخاب کنیم؟

وقتی پوست خشک و حساسی دارید، یافتن مرطوب‌کننده‌ای که با بافت پوستتان تناسب و سازگاری بالایی داشته باشد، بسیار مهم است. یک مرطوب کننده خوب علاوه بر اینکه نباید منافذ را مسدود کند و رطوبت پوست شما را تامین کند باید دارای ویژگی های دیگری نیز باشد که در این بخش به آن اشاره خواهیم نمود.

·        قیمت

برای اینکه همیشه بتوانید از خاصیت آب رسانی و مرطوب کنندگی محصولات مراقبتی استفاده نمایید بهتر است کالایی را انتخاب کنید که با توان مالی شما تناسب داشته باشد. به یاد داشته باشید قیمت بالای یک محصول همیشه بیانگر کیفیت و اثر بخشی بالای آن نیست.

·        ترکیبات مرطوب کننده

مرطوب کننده ها از مواد فعال و ترکیبات مختلفی همپون انواع امولسیفایرها، آنتی اکسیدان ها، نگهدارنده ها تشکیل شده اند. شواهد اخیر نشان می دهد که ترکیبات مختلف اثرات متعددی را به سلول های پوستی را القا می کنند. برخی از مواد باعث بهبود عملکرد مانع پوست و نتایج بالینی می شوند، در حالی که برخی دیگر وضعیت پوست را بدتر می کنند. به عنوان مثال، امولسیفایرها ممکن است سد پوستی را ضعیف کنند در حالی که وازلین یک اثر ترمیم کننده فوری مانع ایجاد می کند.

·        نوع پوست

اگر پوست شدیدا خشکی دارید و همیشه از پوسته پوسته شدن، اگزما شکایت دارید یا در آب و هوای سرد زندگی می کنید، بهتر است فرمولاسیون انتخاب کنید در ترکیبات آن به نگرانی های خاص پوست توجه شده است. مطمئن شوید کرمی که انتخاب می‌کنید حاوی سه خاصیت اصلی باشند که آب را جذب می‌کنند و آن را در پوست به دام می‌اندازند، نرم‌کننده‌هایی که صاف و نرم‌کننده هستند ، و مواد انسدادی که باعث ایجاد مهر و موم در بالای پوست می‌شوند.

 کلام آخر

در هنگام خرید محصولات آرایشی و بهداشتی حاوی خاصیت مرطوب کنندگی باید به مکانیسم اثر، نحوه استفاده، دوز، عوارض جانبی توجه نمایید. استفاده از انواع مرطوب کننده ها برای اهداف درمانی و از بین بردن خشکی پوست ضروری است. با این حال برای استفاده تخصصی از  یک مرطوب کننده مخصوص در راستای حفظ سلامت پوست و درمان قطعی بیماری های پوستی بهتر است با یک متخصص مشورت کنید.