قرص پروپرانولول ضربان قلب شما را کاهش می دهد و باعث می شود تا قلب بتواند راحت تر خون را به اندام های مختلف بدن پمپاژ کند. این دارو یکی از رایج ترین شیوه های درمانی یا دارویی است که معمولاً برای کنترل فشار خون بالا و سایر مشکلات قلبی تجویز می‌شود.
در حقیقت Bedranol متعلق به گروه دارویی است که به عنوان مسدود کننده های بتا شناخته می شوند که برای درمان مشکلات قلبی، کنترل اضطراب و پیشگیری از میگرن کارایی دارد. بنابراین اگر مشکل قلبی دارید، تحت نظر پزشک می توانید پروپرانولول را مصرف کنید. اما مصرف خود سرانه این دارو می‌تواند علائم فیزیکی مانند احساس اضطراب، تعریق و لرزش بدن را به دنبال داشته باشد.
پروپرانولول چگونه کار می کند؟
پروپرانولول یا قرص در واقع یک داروی مسدود کننده بتا است که مانند سایر مسدود کننده ها با تغییر نحوه پاسخ بدن شما به برخی تکانه های عصبی عمل می کند. این دارو ضربان قلب شما را کاهش می دهد و باعث می شود تا قلب راحت تر خون را پمپاژ کند و در نهایت گردش یا فشارخون متعادل شود.
هنگامی که شما مضطرب هستید، مغز شما پیام رسان های شیمیایی به نام آدرنالین و نورآدرنالین می سازد که این دو ماده باعث افزایش ضربان قلب، تعریق یا لرزش شما می شود. پروپرانولول می تواند اثرات این پیام رسان های شیمیایی را مهار نموده و منجر به کاهش علائم فیزیکی و اضطراب شود. همچنین پروپرانولول با شل کردن عروق خونی یا با کاهش فعالیت در قشر بینایی از شروع میگرن جلوگیری می کند.
چقدر طول می کشد تا پروپرانولول اثر کند؟
معمولاً بعد از مصرف قرص پروپرانولول تنها چند ساعت طول می کشد تا این دارو شروع به کار کند تا شما اثرات بهبودی و تغییرات فیزیکی را مشاهده کنید. مصرف و تاثیر Half Beta-prograne برای کنترل بیماری های قلبی یا فشار خون بالا می تواند تا یک هفته طول بکشد. در این مدت شما ممکن است احساس متفاوتی نداشته باشید اما این بدان معنا نیست که دارو کار نمی کند بنابراین در این برهه شما باید مصرف دارو را ادامه دهید.
ولی برای مصرف طولانی مدت پروپرانولول بهتر است آن را قبل از خواب مصرف کنید تا احساس سرگیجه نداشته باشید. در موارد شدید بیماری، تاثیر پروپرانولول ممکن است چندین هفته طول بکشد بنابراین دوز و زمان مصرف این دارو بسیار پر اهمیت است.
قرص پروپرانولول چه کاربردی دارد؟
مصرف قرص پروپرانولول توسط بیماران قلبی یا فشار خون بالا معمولا به صورت طولانی مدت است و حتی فرد شاید مجبور باشد این دارو را تا آخر عمر استفاده کند. این دارو برای درمان اضطراب نیز استفاده می شود که معمولاً بیمار پروپرانولول را برای مدت کوتاهی باید مصرف کند تا علائم را مشاهده نماید. همچنین از این قرص برای درمان و کنترل برخی از بیماری مزمن یا خفیف نیز استفاده می شود که برخی از این عارضه ها به شرح زیر است.
- برای کنترل بیماری قلبی و عروقی
- برای پیشگیری از میگرن
- درمان فشار خون بالا
- درمان شرایطی مانند فیبریلاسیون دهلیزی که باعث ضربان قلب نامنظم ( آریتمی ) می شود.
- کمک به پیشگیری از حملات قلبی و سکته مغزی در آینده
- درمان پیشگیری از بروز درد قفسه سینه ناشی از آنژین
- در صورت وجود هورمون تیروئید بیش از حد در بدن (تیروتوکسیکوز) مصرف پروپرانولول می تواند به کاهش علائم شما کمک کند.
عوارض جانبی پروپرانولول
عوارض جانبی اصلی مصرف پروپرانولول به خصوص در روز های اول احساس سرگیجه یا خستگی، سردی دست یا پا، مشکل در خواب و کابوس است. این عوارض معمولاً خفیف و کوتاه مدت هستند که به مروز زمان از بین خواهند رفت و آثار بهبودی را به مرور زمان مشاهده خواهید نمود. مصرف بیش از حد پروپرانولول می تواند ضربان قلب شما را کاهش داده و تنفس را دشوار نموده و همچنین می تواند باعث سرگیجه و لرزش شود.
قرص پروپرانولول نیز مانند همه داروها می تواند در برخی افراد عوارض جانبی خاصی ایجاد کند و روند بهبودی یا سلامت فرد را به مخاطره بیندازد. عوارض جانبی رایج این دارو از 100 نفر تنها برای یک نفر رخ می دهد که معمولاً خفیف و کوتاه مدت می باشد.
- سردرد
- احساس خستگی، سرگیجه یا ضعف
- سردی انگشتان دست یا پا
- احساس تهوع یا استفراغ و اسهال
- دل درد
- سفیدی چشم‌ها و پوست شما زرد می‌شود، پوست شما زرد می‌شود
- مدفوع کم‌رنگ یا ادرار تیره دارید
- بیش از 10 دقیقه خون دماغ شما طول می کشد
- کبودی غیرقابل توضیح
- تنگی نفس همراه سرفه دارید
- مچ پاها یا پاهای متورم، درد قفسه سینه، یا ضربان قلب نامنظم دارید.
- دچار تنگی نفس، خس خس سینه شده اید
- به صورت اتفاقی قفسه سینه شما سفت شده است.
چه کسانی نباید قرص پروپرانولول مصرف کنند
بیشتر بزرگسالان و کودکان بالای 12 سال می توانند پروپرانولول را برای کنترل یا بهبود بیماری های خود مصرف کنند. اما به طور رسمی مصرف این دارو برای درمان فشار خون بالا در کودکان زیر 12 سال تایید نشده و اطمینان از بی خطر بودن آن محرز نیست. اما برخی از افراد به دلایل مختلف باید از قرص پروپرانولول به صورت جدی اجتناب کنند تا سلامت خود را تضمین نمایند.
- اگر به پروپرانولول یا هر داروی دیگری واکنش آلرژیک داشته باشید
- فشار خون پایین یا ضربان قلب آهسته دارید
- نارسایی قلبی دارید که با مصرف دارو بدتر می شود
- بیماران مبتلا به دیابت
- افرادی که مشکلات کبدی یا کلیوی دارند
- افرادی که مشکلات شدید گردش خون (مانند پدیده رینود ) در اندام های خود دارند که ممکن است باعث سوزن سوزن شدن انگشتان دست و پا شده و یا پوست این بیماران رنگ پریده تر از حد معمول یا آبی به نظر برسد.
- بیمارانی که اسیدوز متابولیک( اسید در خون بیش از حد است) دارید
- افرادی که بیماری ریوی یا آسم دارند
- زنانی که باردار هستند یا در تلاش برای باردار شدن و شیردهی به سر می برند.
نحوه و زمان مصرف پروپرانولول
آتنولول، متوپرولول، تیمولول و نادولول همگی جزو داروهای مسدودکننده بتا هستند و در پیشگیری از میگرن به خوبی عمل می کنند. با این حال، اکثر پزشکان مصرف پروپرانولول را به جای این دارو ها تجویز می کنند تا از عوارض محتمل آنها اجتناب نمایند. به طور کلی قرص پروپرانولول در دو قالب و ترکیب شیمیایی کلی به صورت درمان دارویی در داروخانه ها عرضه می شود:
انتشار استاندارد
این قرص پروپرانولول به سرعت وارد بدن شما شده و سریعا نیز عمل می کند، بنابراین ممکن است برای بهبود یا کنترل بیماری خود نیاز داشته باشید تا آن را چندین بار در روز بسته به دوز مصرفی خود استفاده کنید.
انتشار آهسته
این دارو پیوسته رهش است و ترکیبات آن به آرامی آزاد می گردد؛ بنابراین مجبور نیستید آن را به دفعات مصرف کنید، معمولا قرص پروپرانول پوسته رهش یک بار در روز کافی است
قرص پروپرانولول معمولا معده شما را ناراحت نمی کند، بنابراین می توانید آن را همراه با وعده غذا مصرف کنید. بهتر است این قرص ها را به طور کامل همراه با یک لیوان نوشیدنی مثل آب ببلعید.
اگر کپسول مصرف می کنید نباید آن را بشکنید، بجوید یا خرد کنید؛ بلکه آن را باید به طور کامل با یک لیوان آب ببلعید. چنانچه مصرف یک دوز پروپرانولول را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید، مگر اینکه تقریباً زمان مصرف نوبت بعدی آن فرا رسیده باشد. در این صورت فقط دوز فراموش شده را کنار بگذارید و نوبت بعدی را در زمان معمول مصرف کنید.
دوز مصرف پروپرانولول
قرص پروپرانولول در مقادیر 10 ، 40 ، 80 یا 160 میلی گرم تولید و به داروخانه ها عرضه می شود که معمولا کپسول های آهسته رهش آن در دوزهای 80 یا 160 میلی گرم تولید می شوند. میزان مصرف شما بستگی به این دارد که قرص پروپرانولول را برای چه کاری یا درمان کدام بیماری استفاده می کنید. دوزهای معمول مصرف پروپرانولول برای بزرگسالان به بیماری و عارضه های مختلف بستگی دارد که فرد به آن مبتلا است.
- در افراد دارای فشار خون بالا، دوز شروع دارو معمولاً 80 میلی گرم است که دو بار در روز توسط پزشک تجویز می شود. اگر این دوز به اندازه کافی برای کاهش فشار خون شما کار نمی کند، پزشک ممکن است آن را حداکثر تا160 میلی گرم دو بار در روز افزایش دهد.
- در درمان یا کنترل میگرن یا آنژین (درد قفسه سینه) بیمار باید 40 میلی گرم پروپرانولول 2 یا 3 بار در روز مصرف کند.
- افراد مبتلا به ضربان قلب نامنظم (آریتمی) باید 10 تا 40 میلی گرم پروپرانولول به صورت 3 یا 4 بار در روز مصرف نمایند.
- در درمان اضطراب – بیمار باید 40 میلی گرم پروپرانولول را یک بار در روز مصرف کند که بسته به شدت بیماری این تجویز می تواند به 40 میلی گرم 3 بار در روز افزایش یابد.
- افراد مبتلا به هورمون تیروئید بیش از حد (تیروتوکسیکوز) باید10 تا 40 میلی گرم پروپرانولول 3 یا 4 بار در روز مصرف کنند.
- دوز مصرف پروپرانولول معمولاً برای افراد بالای 65 سال یا افرادی که مشکل کلیوی یا کبدی دارند بسیار کمتر است.
هنگام استفاده از این دارو باید مراقب چه نکاتی باشم؟
هنگامی که از قرص پروپرانول برای درمان یا کنترل بیماری های خود استفاده می کنید بهتر است به صورت منظم و مدام تحت نظر پزشک باشید. در یک دوره درمانی به صورت منظم باید به مراکز درمانی مراجعه کنید تا فشار خون خود بررسی نمایید.
- در حین استفاده از این دارو بدون مشورت با دکتر معالج تان نباید به صورت خود سرانه از دارو های مختلف برای درمان سرفه، سرماخوردگی استفاده کنید زیرا برخی از داروها ممکن است فشار خون شما را افزایش دهند.
- در ابتدای مصرف این دارو شما ممکن است دچار سرگیجه یا خواب آلودگی شوید، پس در این دوره از رانندگی، کار با ماشین آلات که نیاز به هوشیاری ذهنی دارد به صو.رت کاملا جدی اجتناب نمایید.
- نوشیدن الکل با اثر این دارو تداخل دارد؛ بنابراین در طول دوره درمان از مصرف نوشیدنی های الکلی خودداری کنید.
- این دارو ممکن است قند خون شما را افزایش دهد بنابراین اگر دیابت دارید، از پزشک خود بپرسید که آیا تغییر در رژیم غذایی یا داروها لازم است؟
- قرص پروپرانولول دور از دسترس کودکان و نگهداری در دمای اتاق بین 20 تا 25 درجه سانتیگراد (68 تا 77 درجه فارنهایت) کنید.
تاثیر مصرف پروپرانولول در بارداری و شیردهی
مصرف پروپرانولول در دوران بارداری مضر نیست؛ اما ممکن است بر رشد جنین به خصوص در سه ماهه اول بارداری تأثیر بگذارد. اگر در حال تلاش برای باردار شدن هستید یا در حال حاضر باردار هستید باید با پزشک خود در مورد فواید و مضرات احتمالی مصرف پروپرانولول در این دوران صحبت کنید. ممکن است داروهای دیگری نیز وجود داشته باشد که بهتر است در دوران بارداری به جای پروپرانولول استفاده شوند.
اگر چه مصرف پروپرانولول در دوران شیردهی اشکالی ندارد اما تحقیقات علمی نشان داده که ترکیبات پروپرانولول در مقادیر اندکی وارد شیر مادر می شود. با این حال تاکنون هیچ عارضه جانبی در نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند توسط مجامع علمی بیان نشده است.
تداخل دارویی پروپرانولول با سایر داروها
مصرف همزمان برخی از داروها با قرص پروپرانولول ممکن است بر نحوه عملکرد آن تأثیر بگذارند و حتی در برخی موارد سلامت بیمار را به مخاطره بیندازد. به عنوان مثال مصرف داروهای دیگری که برای کنترل فشار خون بالا استفاده می شود گاهی اوقات با پروپرانولول ترکیب شده و می تواند فشار خون شما را بیش از حد کاهش دهد.
- تداخل با داروهای دیگری مانند آمیودارون یا فلکائینید برای درمان ضربان قلب نامنظم استفاده می شود می تواند مشکلاتی را برای شما ایجاد کند.
- مصرف همزمان با داروهای دیگری که فشار خون شما را کاهش می دهند به عنوان مثال مصرف برخی از داروهای ضد افسردگی ، نیترات ها (برای درد قفسه سینه)، باکلوفن (یک شل کننده عضلانی)، داروهایی برای بزرگ شدن غده پروستات مانند تامسولوسین ، یا داروهای بیماری پارکینسون مانند لوودوپا باعث کاهش فشار خون شده و در صورت مصرف همزمان با قرص پروپرانولول تداخل ایجاد می کنند.
- مصرف همزمان با داروهای آسم یا بیماری انسداد مزمن ریه (COPD)
- مصرف همزمان با داروهای دیابت ، به ویژه انسولین ممکن است تشخیص علائم هشدار دهنده قند خون پایین را دشوارتر کند .
- مصرف همزمان با داروهایی که برای درمان احتقان بینی یا سینوس یا سایر داروهای سرماخوردگی (از جمله داروهای آلرژی مانند افدرین، نورآدرنالین یا آدرنالین) استفاده می شوند.
- مصرف همزمان با داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن، دیکلوفناک یا ناپروکسن که ممکن است فشار خون شما را افزایش دهند.
کلام آخر
قرص پروپرانولول مانند سایر مسدودکننده های بتا برای کاهش فشار خون و کنترل بیماری های قلبی و عروقی بسیار موثر است. تفاوت اصلی بین پروپرانولول و سایر مسدود کننده های بتا این است که این دارو فقط بر قلب شما تأثیر نمی گذارد بلکه قرص پروپرانولول می تواند سایر قسمت های بدن شما مانند ریه ها را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
داروهای زیادی برای کاهش فشار خون و درمان درد قفسه سینه وجود دارد که برخی از آنها همچون مهارکننده های ACE مانند رامیپریل و لیزینوپریل، مسدودکننده های گیرنده آنژیوتانسین مانند کاندزارتان، مسدود کننده های کانال کلسیم مانند آملودیپین اولین انتخاب پزشک برای کنترل فشار خون بالا نیستند.
قرص پروپرانولول با توجه به خطرات کم و مزایای زیادی که دارد می تواند در مصرف بیش از چند ماه مشکلات و بیماری افراد را درمان یا کنترل کند.