مصرف آنتی بیوتیک چه زمانی مفید است؟

آنتی بیوتیک ها به دسته گسترده ای از داروهای قوی اطلاق می شود که از آن ها برای درمان بیماری هایی با عامل باکتری استفاده می شود. همانطور که اشاره کردیم آنتی بیوتیک ها در طیف داروهای قدرتمند قرار می گیرند که با بعضی از عفونت ها مبارزه می کنند. در صورتی که از این داروها در جای درستی استفاده شود باعث نجات جان انسان ها می شوند.

از آنتی بیوتیک ها با عنوان آنتی باکتریال نیز یاد می شود. مصرف این داروها باعث توقف و کند شدن رشد باکتری ها می شوند. این داروها برای نخستین بار در سال 1928 توسط الکساندر فلیمینگ کشف شد. اولین آنتی بیوتیک پنی سیلین نام دارد. با توجه به اینکه خون قدرت مقابله با باکتری های مضر را دارد اما در برخی موارد میزان باکتری های مضر بیش از حد است و همین امر باعث می شود که سیستم ایمنی قدرت مقابله با باکتری ها را ندارند.

با توجه به اینکه اولین آنتی بیوتیک پنی سیلین بوده است. بنابراین آنتی بیوتیک ها بر پایه پنی سیلین ساخته می شود این نوع آنتی بیوتیک ها شامل آموکسی سلین، پنسلین جی، آمپی سیلین هستند که از آن ها برای درمان انواع عفونت ها استفاده می کنند. آنتی بیوتیک های مدرن نمونه های مختلفی دارند. این نوع دارو در اکثر کشور تنها با نسخه قابل دسترسی هستند. برخی دیگر از آنتی بیوتیک ها به صورت موضعی هستند این نوع دارو ها در پماد و کرم های موضعی وجود دارند که بدون نسخه پزشک نیز قابل دسترسی می باشد.

همانطور که قبلا اشاره کردیم این دارو از نمونه های مختلفی برخوردار است که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.

• لینکووایسین ها
• ماکرولیدها
• سولفونامید ها
• گلیکوپپتید
• آمینوگلیکوزید ها
• کارباپنم
• پنیسیلین ها
• تتراسیکلین ها
• سفالوسپورین ها
• کینولونز از نمونه های مختلف آنتی بیوتیک به شمار می روند.

انواع آنتی بیوتیک

آنتی بیوتیک ها انواع مختلفی دارند که روش عملکرد آن ها به دو روش متفاوت است.

نوع اول آنتی بیوتیک ها ضد باکتری هستند که پنی سلین در این طیف قرار می گیرد. این نوع آنتی بیوتیک ها باکتری ها را از بین می برند. عملکرد این داروها اغلب با تشکیل دیواره های سلولی باکتری ها یا محتویات سلولی تداخل پیدا می کنند.

نوع دیگری از آنتی بیوتیک ها وجود دارند که به صورت باکتریواستاتیک هستند. این نوع آنتی بیوتیک ها از تکثیر باکتری ها جلوگیری می کنند. در صورتی که افراد از آنتی بیوتیک ها بیش از حد استفاده کنند یا آنتی بیوتیک های اشتباهی را مصرف کنند امکان مقاوم شدن باکتری ها افزایش پیدا می کند. این اتفاق باعث می شود که آنتی بیوتیک ها در مقابل باکتری ها نتوانند عملکرد درستی داشته باشند. به این دلیل که باکتری ها توانسته اند وضعیت دفاعی خود را ارتقا ببخشند.

بعضی از آنتی بیوتیک ها این قابلیت را دارند که به باکتری هایی حمله کنند که به صورت هوازی هستند. برخی دیگر از آنتی بیوتیک ها این قابلیت را دارند که با باکتری های بی هوازی واکنش نشان دهند. باکتری های هوازی با اکسیژن زنده می مانند و باکتری های بی هوازی بدون اکسیژن نیز زنده می مانند.

آنتی بیوتیک برای عفونت بدن

داروهای آنتی بیوتیک در میان مردم به شکل معمول با عنوان چرک خشک کن شناخته می شوند. در حقیقت این دسته از داروها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار هستند که با عفونت های باکتریایی در بدن مقابله می کنند. این عملکرد می تواند منجر به از بین رفتن باکتری ها شوند یا جلوی رشد و تکثیر آن ها را بگیرند.

فراموش نکنید که آنتی بیوتیک ها این توانایی را دارند که بر دسته خاصی از باکتری ها تاثیر بگذارند. امکان دارد مصرف یک نوع آنتی بیوتیک برای عفونت دیگر تاثیری نداشته باشد. عفونت های ویروسی به وسیله آنتی بیوتیک درمان نمی شوند. به همین دلیل افراد در هنگام سرماخوردگی به اصطلاح عامیانه هر اندازه چرک خشک کن مصرف می کنند بهبود پیدا نمی کنند.

افراد باید برای تشخیص عفونت ویروسی و باکتریایی به پزشک مراجعه کنند.

قویترین قرص آنتی بیوتیک

قوی ترین قرص های آنتی بیوتیک چه نام دارند؟ مطمئنا داروهای آنتی بیوتیک مختلفی برای انواع بیماری های مختلف وجود دارند که در ادامه به اسامی برخی از آن ها اشاره خواهیم کرد. این داروها شامل:

• کلاریترومایسین: یک نوع آنتی بیوتیک بسیار قوی است که از آن برای مبارزه با عفونت های پوستی استفاده می شود.
• مترونیدازول: این مدل از آنتی بیوتیک را برای از بین بردن عفونت های  کبد ، پوست ، مفاصل ، مغز و دستگاه تنفسی، باکتریایی واژن و معده به کار می رود.
• کوآموکسی‌ کلاو: یک نوع آنتی بیوتیک ترکیبی است که از ترکیب پتاسیم کلاولانات و آموکسی سیلین به وجود آمده است. معمولا از این نوع دارو برای درمان عفونت هایی استفاده می شود که منشاء باکتریایی دارند.
• سفکسیم و سفالکسین: این نوع آنتی بیوتیک برای درمان عفونت هایی باکتریایی استفاده می شود. این نوع از گروه آنتی بیوتیک های سفالوسپورن هستند.
• آزیترومایسین: این نوع از آنتی بیوتیک در دسته ماکرولیدها قرار می گیرد.

• آموکسی سیلین: یک دسته دیگر از آنتی بیوتیک های قدرتمند است که در دسته پنی سیلین ها قرار می گیرد.

انواع آنتی بیوتیکها و مکانیسم اثر

هر نوع آنتی بیوتیک بر اساس ساختاری که دارد دارای مکانیسم های متفاوتی هستند. آنتی بیوتیک ها به صورت مهار کننده عمل می کنند و مانع رشد باکتری ها می شوند. این آنتی بیوتیک ها از قابلیت برگشت پذیری برخوردار هستند و با قطع کردن دارو امکان دارد که میکرو ارگانیسم بازگردد.

آنتی بیوتیک های باکتریوسید امکان از بین بردن کامل باکتری ها را دارند. از این نوع دارو در مواقعی استفاده می شود که سیستم ایمنی دچار ضعف شده و بیمار دچار عفونت های حاد می باشد.

مکانیسم عمل آنتی بیوتیک ها به این شکل است که بر دیواره تاثیر می گذارند و سنتز پپتیدوگلیکان را در دیواره ها مهار می کنند. نکته قابل توجهی که در این جا وجود دارد تعداد N استیل مورامیک است که تنها در باکتری ها وجود دارد.

یکی دیگر از مکانیسم های رفتاری آنتی بیوتیک ها مهار کردن ساخت پروتیئن این عملکرد به صورت عمده بر روی ریبورم ها تاثیر می گذارند.

تاثیر بر غشای سلولی و مهار کردن ساخت اسید نوکلئیک ها از جمله مکانیسم های رفتاری آنتی بیوتیک ها هستند.

آنتی بیوتیک طبیعی

آنتی بیوتیک های طبیعی زیادی در اطراف ما وجود دارند که به عنوان انتخاب نهایی ما برای از بین بردن عفونت هایی با منشاء باکتریایی می باشند. آنتی بیوتیک های طبیعی بسیار قوی هستند و تاثیر زیادی در درمان عفونت های باکتریایی بر جا می گذارند. مصرف این مواد طبیعی در موارد مختلفی موجب پیشگیری و درمان بیماری ها می شوند. این مواد باعث می شوند که سیستم ایمنی بدن قوی تر شود و از بروز عفونت ها پیشگیری کند. معمولا این نوع آنتی بیوتیک را برای کودکان پیشنهاد می کنند به این دلیل که مصرف آن ها خطرات کمتری را به دنبال دارد.

آنتی بیوتیک های طبیعی را می توانید در مواد غذایی مانند سیر، پیاز، عسل، روغن آویشن و ارگان، زردچوبه و کلم، اکیناسه، عصاره دانه پریپ فورت، سرکه سیب، پودینه کوهی، میخک، روعن نارگیل، یاس بنفش، روغن مرزنگوش، اکالیپتوس، زنجبیل، روغن درخت چای، دارچین ، فلفل هابانرو، انواع پروبیوتیک، عصاره برگ زیتون، انواع توت ها، پرتقال، انار، ریشه ترب کوهی و …. است.

دوره مصرف آنتی بیوتیک چند روز است؟

دوره مصرفی آنتی بیوتیک به وضعیت بیماری که تحت درمان قرار دارد بستگی دارد. این دوره های مصرفی برای بیماری های مختلف متفاوت است. به عنوان مثال برای درمان بیماری هایی نظیر عفونت مثانه ساده لازم است در یک دوره 3 روزه دارو مصرف شود. این در حالی است که برای بیماری هایی نظیر سل نهفته لازم است که یک دوره 9 ماهه آنتی بیوتیک مصرف شود.

برای برخی از بیماری ها مصرف آنتی بیوتیک را یک دوره 7 الی 24 روزه در نظر می گیرند. اما نکته مهمی که وجود دارد این است که فرد در طول 2 یا 3 روز اول که بیماری اش فروکش کرد مصرف دارو را قطع می کند.

رژیم غذایی در زمان مصرف آنتی بیوتیک

همانطور که قبلا اشاره کردیم آنتی بیوتیک ها برای کنترل بیماری های باکتریایی در بدن تجویز می شوند. اما توصیه می شود در طول مصرف دارو از یک رژیم غذایی مناسب پیروی شود تا به آنتی بیوتیک ها کمک کند فرایند درمان را بهتر انجام دهند. مصرف برخی از مواد غذایی باعث می شود که عوارض این نوع دارو ها کاهش پیدا کند. در برخی موارد نیز مشاهده شده است که مصرف غذای نامناسب باعث شده است که تاثیرات دارو بدتر شود. برخی از مواد مورد نیاز برای بدن در ایام مصرف آنتی بیوتیک شامل موارد زیر است.

پروبیوتیک ها

در برخی موارد مشاهده می شود که مصرف بیش از حد آنتی بیوتیک می تواند باعث اختلال در میکروبیم در روده ها شود. این امر باعث می شود که فرد به اسهال دچار شود. برای درمان این مشکل می توانید پروبیوتیک را در رژیم غذایی قرار دهید تا باعث حفظ تعادل در باکتری های روده شود. پروبیوتیک موجب می شود که تولید باکتری ها خوب افزایش پیدا کند. این ماده به بازیابی بدن از حمله باکتریایی کمک می کند و به سیستم ایمنی بدن کمک می کند تا بیماری ها را بهبود ببخشد.

مواد غذایی دارای ویتامین K

کمبود ویتامین K در بدن یک امر نادر است و بسیار کم اتفاق می افتد. دلیل آن هم تولید این ویتامین توسط روده است. زمانی که افراد آنتی بیوتیک مصرف می کنند با تغییراتی که در محیط روده ها اتفاق می افتد باعث می شود که بدن دچار کمبود ویتامین K شود. کمبود این ویتامین ممکن است عوارضی مانند خونریزی داخلی بدن را به دنبال داشته باشد.

به این دلیل که این ویتامین باعث انعقاد خون در بدن افراد می شود. بنابراین مصرف مواد غذایی دارای ویتامین K در حین مصرف آنتی بیوتیک موجب غلظت خون می شود. مواد خوراکی که دارای این نوع ویتامین هستند شامل سبزی های پر برگ و تیره مانند اسفناج، کلم بروکلی، کاهو، روغن های گیاهی، انجیر و … می شود.

مدت زمان مصرف آنتی بیوتیک در کودکان

تجویز آنتی بیوتیک برای کودکان به علت خطرات احتمالی که دارد باید با احتیاط لازم تجویز شود. در برخی موارد امکان دارد والدین برای درمان بیماری سرماخوردگی کودکشان به پزشک مراجعه کرده باشند و پزشک معالج برای درمان آنتی بیوتیک تجویز کرده باشد. تا بدین جا مشکلی وجود ندارد اما بعضی از پدر و مادر ها زمانی که کودکشان مجددا به همین همین علایم دچار شد مجددا از همان دارو برای بهبود کودکشان استفاده می کنند.

در این موقعیت امکان دارد چند مشکل به وجود بیاید که در وهله اول امکان دارد داروها فاسد شده باشند و دیگر اینکه شما نمی توانید بر اساس تشخیص خود به کودکتان دارو بدهید. لازم است برای تشخیص بیماری کودک خود را نزد متخصص ببرید.

پزشکان اغلب زمانی برای کودکان آنتی بیوتیک تجویز می کنند که به بیماری عفونی مبتلا شده باشد. در صورتی که والدین اطمینان ندارند که آیا فرزندشان باید آنتی بیوتیک مصرف کنند یا خیر می توانند دلیل تجویز دارو را از پزشک بپرسند. بیماری هایی که منجر به تجویز آنتی بیوتیک در کودکان می شوند شامل:

•  عفونت‌ گوش در کودکان
•  گلو درد چرکی
•  عفونت‌های باکتریایی پوستی
•  عفونت‌ ادراری کودکان و عفونت‌های مثانه

آنتی بیوتیک هایی که برای کودکان تجویز می شود عبارتند از: پنی سیلین، سفالوسپورین، مهارکننده بتالاکتاماز، سولفانامیدها، ماکرولیدها می باشند.

نحوه مصرف آنتی بیوتیک

آنتی بیوتیک ها را بر اساس دستوری که مخصوص آنها است مصرف کنید. پیش از مصرف لازم است در مورد همه داروهایی که به آنها آلرژی دارید با پزشک خود صحبت کنید. لازم است اطلاعاتی در ارتباط با عوارض جانبی دارو نیز کسب کنید.

این داروها معمولا به صورت پودرهای مخصوص سوسپانسیون مایع،قرص های جویدنی،کپسول،فرمولاسیون های داخل وریدی،کرم و پمادهای موضعی می باشند. بیشتر این داروها تنها با نسخه ی پزشک در دسترس افراد قرار می گیرند. اما برخی از کرم ها و پمادهای موضعی را می توانید بدون نسخه و دستور پزشک دریافت نمایید.

مصرف خودسرانه آنتی بیوتیکها می تواند باعث بروز عوارض جانبی در افراد شود. این عوارض شامل بروز بثورات جلدی، حالت تهوع، سرگیجه، عفونت های قارچی،اسهال می شود.

در برخی موارد نیز با عوارض جانبی جدی تری روبرو می شویم که امکان دارد فرد پس از مصرف آنتی بیوتیک به عفونت کلستریدیوم دیفیسیل دچار شود. این بیماری منجر به اسهال می شود که دو موارد بسیار شدید امکان آسیب رساندن به روده بزرگ و در انتها مرگ افراد می شود. از دیگر عوارض می توانیم به واکنش های آلرژیک اشاره کنیم که تهدید کننده ی حیات افراد می باشد.

فراموش نکنید که مصرف نادرست آنتی بیوتیک ممکن است باعث ایجاد مقاومت میکروبی در افراد شود. مقاومت میکروبی هنگامی اتفاق می افتد که باکتری ها دیگر به داروهایی که برای از بین بردن آن ها طراحی شده است پاسخی نمی دهند.

بهترین زمان مصرف آنتی بیوتیک ها

زمان مصرف آنتی بیوتیک ها یک امر بسیار مهم است. افراد برای اینکه از شر بیماری هایی که به آن مبتلا هستند خلاص شوند لازم است مقدار مشخصی از دارو را در بدن خود داشته باشند. در صورتی که فراموش کردید داروی خود را در مدت زمان مشخص مصرف کنید به محض اینکه متوجه شدید دوز بعدی را مصرف کنید. هرگز دو دوز از دارو را با همدیگر مصرف نکنید.

بهترین زمان مصرف آنتی بیوتیک ها این است که سر ساعت آن را مصرف کنید. یعنی اگر لازم است یک دارو را سه مرتبه در روز مصرف کنید باید فاصله زمانی میان وعده ها حفظ شود. برای استفاده دارو در 24 ساعت باید فاصله 8 ساعته حفظ شود. دو ساعت قبل از مصرف آنتی بیوتیک و شش ساعت پس از آن از چای ، آبمیوه و نوشابه استفاده نکنید.

ضعف بعد از مصرف آنتی بیوتیک

در برخی موارد تجویز آنتی بیوتیک در افراد ممکن است باعث بروز ضعف و خستگی شود. این خستگی ممکن است ناشی از یک عامل عفونتی باشد که به وسیله آنتی بیوتیک تحت درمان قرار گرفته است. واکنش به آنتی بیوتیک ها در هر فرد می تواند متفاوت باشد. بروز عوارض خستگی پس از مصرف آنتی بیوتیک ها امکان دارد در همه افراد به شکل یکسان وجود نداشته باشد.

• در صورتی که پس از مصرف آنتی بیوتیک احساس خستگی و خواب آلودگی می کنید لازم است که مواردی را رعایت کنید. ابتدا با پزشک مشورت کنید.
• تا زمانی که به صورت کامل متوجه نشده اید که این دارو چه تاثیری بر روی شما می گذارد از فعالیت هایی که نیاز به هوشیاری دارد نظیر رانندگی اجتناب کنید.
• از مصرف داروهای بدون نسخه که بی خوابی را به عنوان یک عارضه ذکر می کنند خودداری کنید.
• خودداری از مصرف الکل و هر فعالیت دیگری که می تواند فرد را دچار خستگی کند.
• استراحت کامل و حفظ عادات یک خواب سالم و مطمئن شدن از این امر که فرد در طول شبانه روز خواب کافی داشته است.

در صورتی که با رعایت این موارد خستگی شما پس از مصرف آنتی بیوتیک رفع نشد یا بیشتر شد. لازم است که با پزشک تماس بگیرید. در این موارد امکان دارد پزشکان برای اینکه مطمئن شوند که داروی مورد نظر برای فرد مناسب بوده یا خیر بخواهند او را از نزدیک تحت معاینه قرار دهند.

سوالات متداول