مصرف چه ویتامین هایی برای زنان باردار مفید است؟

مصرف ویتامین های مفید برای زنان باردار بسیار حیاتی و مهم است. زیرا در این دوره مادران باید مقادیر کافی از ویتامین ها و ریز مغذی ها را به میزان بسیار زیاد دریافت نمایند تا رشد کودک و سلامت مادر به خطر نیفتد. به عنوان مثال در زمانی که باردار هستید، یا احتمال حاملگی وجود دارد شما باید مصرف مکمل اسید فولیک را جدی بگیرید.

داشتن یک رژیم غذایی سالم و متنوع در مراحل مختلف زندگی به شما کمک می کند تا در کنار طول عمر دراز با طراوت و شاداب زندگی نمایید. در این میان دوران بارداری یکی از حساس ترین مراحل زندگی زنان است که بدن به مقادیر بالای ویتامین ها و مواد معدنی نیاز دارد.

به همین دلیل پزشکان توصیه می کنند تا زنان باردار 400 میکروگرم اسید فولیک در روز را به صورت منظم قبل از بارداری تا هفته 12 بارداری مصرف نمایند.

توجه به این امر باعث می شود تا به مشکلاتی که سلامت و رشد کودک را در هفته های اولیه بارداری تهدید می کند به میزان چشمگیری کاهش یابد. همچنین متخصصان تغذیه توصیه می کنند برای افزایش سلامتی خود در دوران حاملگی بهتر است به صورت روزانه یک مکمل حاوی ویتامین D مصرف کنید.

استفاده از روغن کبد ماهی یا هر مکمل حاوی ویتامین A (رتینول) در دوران بارداری به خصوص در سه ماهه اول خطرناک است. زیرا مصرف بیش از حد ویتامین A در این دوران می تواند به کودک شما آسیب برساند و حتی به خون ریزی های شدید مادر یا سقط جنین منتهی شود.

چرا مصرف برخی از  ویتامین ها در دوران بارداری مهم است؟

بدن زنان در دوران بارداری بیش از هر زمان دیگری به اسید فولیک و آهن نیاز دارید تا بتواند با کمک این عناصر رشد جنین و سلامت مادر را بهبود بخشد. اصلی ترین دلیل مصرف ویتامین های مفید برای زنان باردار در قبل از حاملگی و سه ماهه اول به شرح زیر است:

• اسید فولیک از نقص لوله عصبی جلوگیری می کند، چرا که این ناهنجاری ها یکی از مشکلات جدی مربوط به مغز و نخاع جنین هستند. در حالت ایده آل، مصرف اسید فولیک را باید حداقل 3 ماه قبل از بارداری شروع کنید و تا اتمام سه ماه اول استعمال آن را ادامه دهید.
• آهن و فولات در عین حال که از رشد جفت و جنین حمایت کرده و بدن مادر کمک می کند تا خون را برای تامین اکسیژن برای جنین تامین می نماید. همچنین مصرف مکمل های حاوی آهن از ابتلا مادر به کم خونی کمک نموده و تعداد کمی گلبول های قرمز سالم در حد استاندارد حفظ می کند.

کدام ویتامین قبل بارداری باید مصرف کنید؟

شما می توانید با مراجعه به یک داروخانه معتبر ویتامین های دوران بارداری و قبل از آن را حتی بدون نسخه تهیه کنید.

اگر چه پزشک متخصص می تواند بر اساس وضعیت سلامتی شما یک مکمل خاصی را برای شما توصیه و تجویز نماید تا وضعیت سلامتتان در بالاترین سطح ممکن حفظ شود.

علاوه بر مکمل های حاوی اسید فولیک و آهن شما باید قبل از اقدام بارداری از مکمل های حاوی کلسیم و ویتامین D  استفاده نمایید. مصرف این مولتی ویتامین ها به رشد دندان ها و استحکام استخوان های مادر کمک نموده و وضعیت رشد جنین را بهبود می بخشد. بنابراین قبل از اقدام به باردار شدن باید مصرف ویتامین C، ویتامین A، ویتامین E، ویتامین B، روی و ید را جدی بگیرید.

اگر از یک بیماری خاصی همچون کم خونی یا پوکی استخوان رنج می برید باید مولتی ویتامین های حاوی آهن یا کلسیم را در دوزهای بالاتری مصرف نمایید.

برای مثال، اگر در بارداری های قبلی نوزادی به دنیا آورده‌اید که از بیماری های مزمنی همچون نقص لوله عصبی رنج می برد، پزشک ممکن است مکمل ویژه ای که حاوی دوز بالاتر اسید فولیک هستند را در یک دوره مشخص  و قبل از اقدام به بارداری های بعدی برای شما تجویز نمایند.

اما شما باید از مصرف ویتامین های مفید برای زنان باردار یا مولتی ویتامین هایی دوران بارداری با دوز بالا و خودسرانه در طول روز خودداری کنید. چرا که مصرف دوزهای بالای برخی از ویتامین ها همچون ویتامین A اضافی در دوران بارداری ممکن است برای کودک شما مضر بوده و به سلامت کودکتان آسیب برساند.

کدام ویتامین‌ها را باید در بارداری مصرف کنم؟

زمانی که باردار هستید، توصیه می‌شود مصرف برخی از ویتامین ها را در برنامه غذایی و روزانه خود بگنجانید و در عین حال از خوردن برخی مولتی ویتامین ها خودداری کنید. اگر رژیم غذایی خاصی همچون گیاهخواری یا فستینگ را دنبال می کنید و یا مبتلا به بیماری خاصی هستید باید در دوران بارداری و قبل از آن مصرف بعضی از مکمل‌ها را جدی بگیرید.

·        اسید فولیک

مصرف یک قرص اسید فولیک حاوی ۴۰۰ میکروگرم به صورت روزانه قبل از بارداری و تا هفته ۱۲ بارداری برای مادران بسیار مهم است. مصرف مقادیر کافی از اسید فولیک می تواند از بروز نقایص مادرزادی معروف به نقص لوله عصبی همچون اسپینا بیفیدا جلوگیری می کند. چنانچه  قبل از بارداری نسبت به مصرف اسید فولیک اقدام نکرده اید، باید به محض اطلاع از بارداری تان مصرف این قرص ویتامین را شروع کنید.

اگر نمی خواهید داروی شیمیایی در دوران حاملگی بخورید حداقل سعی کنید سبزیجات برگ سبز حاوی فولات (شکل طبیعی اسید فولیک) و غلات صبحانه مصرف کنید.

اگرچه دریافت مقادیر کافی فولات مورد نیاز بدن برای بارداری سالم تنها از طریق غذا دشوار است ولی می توان با  مصرف مکمل اسید فولیک این کمبود را رفع نمود. اسیدفولیک برای بارداری مهم است زیرا می‌تواند به جلوگیری از نقص لوله عصبی از جمله اسپینا بیفیدا کمک کند.

قرص یدوفولیک

    ویتامین D

در دوران بارداری شما در طول روز به 10 میکروگرم ویتامین D نیاز دارید که باید مکملی حاوی این مقدار را برهه زمانی بین پاییز تا زمستان به میزان بیشتری مصرف کنید. ویتامین D میزان کلسیم و فسفات را در بدن تنظیم می‌کند که برای حفظ سلامت استخوان‌ها، دندان‌ها و ماهیچه‌ها لازم است. مقادیر بالای ویتامین D مورد نیاز انسان اغلب از طریق جذب پوستی و به خاطر قرار گرفتن در معرض نور خورشید به ویژه در فصل تابستان تامین می شود.

تاکنون تحقیقات علمی اثبات نکرده که برای تامین ویتامین D کافی مورد نیاز بدن باید چقدر باید در معرض نور خورشید  قرار گرفت.  علاوه بر نور خورشید هستید، برای تامین ویتامین D مورد نیاز بدن می توانید برخی از  غذاها همچون ماهی های چرب (مانند سالمون، ماهی خال مخالی، شاه ماهی و ساردین)، تخم مرغ، غلات صبحانه، شیر غیر لبنی و گوشت قرمز را مصرف نمایید.

اگر کودک شما در طی دوران جنینی ویتامین D کافی دریافت نکند، پس از تولد نیز از کمبود این ویتامین دچار مشکلاتی همچون تشنج می شود.  اگرچه برخی از غذاها مانند ماهی های روغنی، تخم مرغ و غلات صبحانه حاوی ویتامین D هستند، اما شما نمی توانید به تنهایی از این منابع غذا به اندازه کافی دریافت کنید.

کپسول ژلاتینی ویتامین D

     آهن

بدن شما برای تولید هموگلوبین به آهن نیاز دارد زیرا  این عنص موجب بهبود عملکرد گلبول های قرمز خون در حمل اکسیژن به بافت های شما می شود. زنان باردار برای کمک به تامین خون و اکسیژن بیشتر برای جنین نسبت به سایر افراد نیازمند دو برابر آهن بیشتری در بدن خود هستند.

کم خونی ناشی از فقر آهن یک اختلال شایع در زنان باردار است که بی توجهی به آن می تواند شما را در معرض خطر ابتلا به عوارض جدی زایمان زود رس قرار دهد.  اگر علاوه بر علائم معمول بارداری،  احساس سرگیجه تاری دید، خستگی مفرط و… دارید، باید یک آزمایش کم خونی را انجام دهید.

اگر مقدار کافی آهن را از رژیم غذایی دریافت نمی کنید، احتمالاً به صورت مداوم احساس خستگی یا بی حالی دارید و ممکن است از کم خونی رنج ببرید. گوشت بدون چربی، سبزیجات برگ سبز، میوه های خشک و آجیل حاوی مقدار بسیار زیادی آهن که می توانید با مصرف آنها آهن مورد نیاز بدن خود را تامین کنید.

اگر به ماده غذایی خاصی حساسیت دارید می توانید در دوران بارداری از بادام زمینی یا غذاهایی که حاوی بادام زمینی (مانند کره بادام زمینی) بخورید. دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم و متعادل که سرشار از آهن  است می تواند سطح کافی این ریز مغذی را در بدن شما تامین کند. بسیاری از غلات صبحانه غالبا دارای آهن هستند، اما اگر سطح آهن در خون شما کم شود، پزشک عمومی یا ماما به شما توصیه می کند که مکمل های آهن مصرف کنید.

قرص آهن آیزن آپوویتال

     ویتامین C

این ویتامین در طیف گسترده ای از میوه ها و سبزیجات یافت می شود که با دنبال کردن یک رژیم غذایی متعادل می توان تمام ویتامین C مورد نیاز بدن را تامین نمود.  ویتامین C از سلول ها محافظت می کند و به حفظ سلامت بدن یا ارتقا سیستم ایمنی آن کمک می کند.

مواد غذایی همچون پرتقال و آب پرتقال، فلفل قرمز و سبز، توت فرنگی، توت سیاه، کلم بروکلی، کلم بروکسل، انواع  سیب زمینیها حاوی مقادیر بسیار زیادی از ویتامین C هستند. از آنجایی که سیستم ایمنی بدن در دوران بارداری تضعیف می شود، نفوذ یک ویروس کوچک می تواند مشکلات جدی را برای مادر و کودک ایجاد نماید. بنابراین با مصرف این ویتامین سیستم دفاعی بدن را تقویت نمود.

کپسول ویتامین C و 10 میلی گرم زینک

     کلسیم

زنان، به طور کلی نسبت به مردان بیشتر در معرض خطر ابتلا به استخوان های شکننده، تراکم استخوان و… هستند.  با افزایش سن  هم شما و هم کودکتان باید از این ماده معدنی ضروری در رژیم غذایی خود بهره مند شوید، زیرا کلسیم از دندان ها و استخوان های حمایت می کند و در عین حال شیر مادر را نیز تقویت می کند.

اگر به شیر یا لاکتوز حساسیت دارید، می توانید از مواد غذایی جایگزین مانند سبزی کولارد، موشک و پرتقال که منابع عالی کلسیم هستند به صورت مداوم استفاده نمایید. کلسیم برای ساخت استخوان ها و دندان های کودک شما حیاتی است، بنابراین باید آن را از منابع غذایی همچون شیر، پنیر و ماست، سبزیجات برگ سبز، مانند موشک، شاهی یا کلم پیچ یا توفو، نوشیدنی های سویا با کلسیم اضافه شده و هر غذایی که با کلسیم  غنی شده تامین نمود.

قرص کلسیم 600 و ویتامین D آلفا ویتامینز ۱۰۰ عدد

 ید

ید یک ماده معدنی مورد نیاز برای ساخت هورمون های تیروئید است که در غذاهایی همچون شیر پاستوریزه، محصولات لبنی پاستوریزه و ماهی به مقدار کافی یافت می شود. اگر احتمالاً ید کافی دریافت نمی کنید ممکن است دچار کم کاری تیروئید شوید. در این حالت برای حفظ سلامتی خود و کودکتان بهتر است از مکمل های غذایی حاوی ید استفاده کنید.

اگر غذاها  حاوی ید را نمی خورید، به احتمال زیاد ممکن است دچار کمبود ید شوید، زیرا این عصر در بدن نقش مهمی همچون موارد زیر را ایفا می کند.

• متابولیسم های حیاتی بدن را کنترل می کند.
• به رشد استخوان ها و مغز کودک به خصوص در سه ماهه اول بارداری کمک نماید.
• از سقط جنین، زایمان زود رشد، ناهنجاریهای مادرزادی جنین پیشگیری می نماید.

   پروتئین

منابع طبیعی همچون گوشت قرمز، تخم‌مرغ، ماهی، لوبیا، مرغ سرشار از مواد مغذی مورد نیاز بدن مادر و جنین در حال رشد است.  پروتئین برای رشد سلول‌های جنین، تولید خون و رشد مغز ضروری است که در متابولیسم های اساسی بدن نقش مهمی دارد.

اگر گیاهخوار هستید، باید مراقب سطح پروتئین خود به ویژه در دوران بارداری باشید و از خوردن حبوبات، آجیل و محصولات فراوری شده از  سویا می‌تواند پروتئین مورد نیاز شما را تامین کند غافل نشوید.

مکمل غذایی وی ام پروتئین ایران دارو

عوارض جانبی ویتامین های دوران بارداری

برخی از مواد مغذی به ویژه کلسیم و ید در دوزهای کمتر می تواند بهترین میزان جذب توسط سلول های بدن را داشته باشد.  بنابراین بهتر است ویتامین های حاوی این عناصر در دوران بارداری یک در طول روز توسط فرد باردار مصرف شوند.

پخش کردن دوز مصرفی ویتامین های دوران بارداری و مصرف آن ها به همراه آب و غذا می تواند عوارض جانبی آنها را کاهش دهد. زنانی که پس از رعایت این نکات همچنان عوارض جانبی مصرف ویتامین های دوران بارداری را تجربه می کنند، بهتر است با متخصص خود در این باره مشورت کنند. گاهی اوقات عناصر موجود در ویتامین های دوران بارداری موجب تشدید یبوست می شود.  برای پیشگیری از یبوست در این دوران پر مخاطر بهتر است:

• به مقدار زیاد مایعات بنوشید
• فیبر بیشتری را در رژیم غذایی خود بگنجانید
• فعالیت بدنی را در برنامه روزانه خود بگنجانید.

چرا مصرف ویتامین A برای زنان باردار مضر است؟

ویتامین A که به نام رتینول نیز شناخته می شود، به دفاع طبیعی بدن در برابر بیماری ها ، سلامت بینایی و پوست شما کمک می کند. اما هنگامی که باردار هستید، باید از مصرف غذاهای حاوی ویتامین A یا مکمل های حاوی ویتامین A اجتناب نمایید. زیرا مصرف  بیش از حد رتینول به خصوص در سه ماهه اول بارداری می تواند باعث نقص مادرزادی جنین یا سقط کودک شود.

اگر تصمیم به مصرف قرص مولتی ویتامین در دوران بارداری دارید، مطمئن شوید که قرص حاوی ویتامین A نیست. همچنین باید از انتخاب پاته جگر یا جگر خودداری کنید زیرا این قرص ها دارای ویتامین A بسیار بالایی هستند . به طور کلی شما فقط به مقدار کمی ویتامین A  در طول روز نیاز دارید که می توانید آن را از طریق مواد غذایی که می خورید به اندازه کافی دریافت کنید.

از آنجایی که ویتامین A در بدن شما ذخیره می شود، ممکن است استفاده از مقادیر بالای مواد غذایی یا مکمل های دارویی حاوی ویتامین A  خطرناک باشد و سلامت کودک شما را در دوران حاملگی تهدید کند. بهتر است در دوران بارداری از  مصرف مکمل های حاوی ویتامین A اجتناب نموده و از خوردن جگر یا غذاهایی که جگر در آن وجود دارد، مانند پاته، هاگیس یا سوسیس جگر پرهیز کنید.

کلام آخر

کمبود برخی از ویتامین و مواد معدنی می‌تواند خطرات جدی برای مادر و کودک همچون ناهنجاری‌های مادرزادی و عوارض بارداری را به دنبال داشته باشد. مصرف یک مولتی‌ویتامین دوران بارداری خوب که حاوی مواد مغذی الزامی و ضروری دوران بارداری است می تواند سلامت مادر و کودک را تضمین کند.

مصرف دوزهایی تجویز شده مکمل های مفید دوران بارداری توسط پزشک  که عاری از سموم، پیونددهنده ها و فلزات سنگین هستند می تواند در ارتقای سیستم ایمنی بدن مادران باردار نقش مهمی ایفا نماید.

پزشک می‌تواند علاوه بر اینکه از بروز برخی عوارض احتمالی مصرف ویتامین های مفید برای زنان بارداری جلوگیری کند؛ به شما در پیدا کردن مکمل مناسب که با شرایط جسمی و رژیم غذایی شما تطابق بالایی دارد، کمک کند.

در حالت ایده آل، زنان باید مصرف مکمل های دوران بارداری را چند ماه قبل از بارداری شروع کرده و تا پایان دوران شیردهی آن را  ادامه دهند. به عنوان مثال، زنان از سه ماه پیش از بارداری و در حین بارداری بهتر است به صورت روزانه 400-800 میکروگرم فولیک اسید مصرف کنند تا خطر نقص لوله عصبی را کاهش دهند.

هر چند اسید فولیک یکی از مهمترین ویتامین ها و مکمل های دوران بارداری هست، اما مصرف بیش از حد آن برای جنین خطرناک است. هر زن بارداری که دارو مصرف می کند، باید قبل از مصرف مکمل دوران بارداری با پزشک خود در این زمینه صحبت کند. زیرا ملاحظات خاص از جمله اینکه چه مکملی را چه زمانی مصرف کنید و اینکه چگونه باید آن را مصرف کنید تا حد زیادی به وضعیت جسمانی شما بستگی دارد.

بانوان باردار می توانند ویتامین های دوران بارداری را در هر زمانی از روز مصرف کنند، اما معمولاً بهتر است خوردن آن را به  ساعات پیش از خواب موکول نکنند. همچنین زنان مبتلا به تهوع صبحگاهی می توانند مصرف مولتی ویتامین های مورد نیاز خود را ساعات دیگری از روز مصرف کنند.

 

سوالات متداول